Dogodilo se na današnji dan
First Page | « | 1 | 2 | 3 | 4
[ Go to bottom | Go to latest post | Subscribe to this topic | Latest posts first ]
Re: Dogodilo se na današnji dan
from Vitez on 01/15/2015 07:42 PMNa današnji dan, 15. januar
1535. Engleski kralj Henri VIII preuzeo je vrhovno poglavarstvo nad crkvom prema povelji koju je prethodno usvojio engleski parlament (Act of Supremacy).
1559. Elizabet Tjudor , ćerka Henrija VIII i Ane Bolen, krunisana je u Vestminsterskoj katedrali u Londonu kao Elizabet I, jedan od najznačajnijih vladara u istoriji Engleske. Na presto je stupila posle smrti kraljice Meri I.
1582. Poljska i Rusija su, uz posredovanje pape Grgura XIII, potpisale mirovni ugovor kojim je Rusija izgubila izlaz na Baltičko more.
1804. Janjičarske starešine, dahije, koji su 1801. godine uzurpirali vlast u Beogradskom pašaluku, počeli su "seču knezova" u pokušaju da spreče pobunu srpskog naroda. Oni su na prevaru uhvatili i pogubili oko 70 najuglednijih srpskih knezova, vidjenih ljudi i sveštenih lica, medju kojima Aleksu Nenadovića, Iliju Birčanina, Hadži-Ruvima i Hadži-Djeru. Taj tragični dogadjaj ubrzao je izbijanje Prvog srpskog ustanka.
1906. Rodjen je grčki brodovlasnik Aristotel Onazis, jedan od prvih brodovlasnika u svetu koji je počeo gradnju brodova-tankera za prevoz nafte, na čemu je stekao ogromno bogatstvo. Poznat je i po dugogodišnjoj ljubavnoj vezi s čuvenom operskom pevačicom Marijom Kalas i po ženidbi sa Žaklinom Kenedi (Jacqueline Kennedy), udovicom bivšeg predsednika SAD Džona Kenedija koji je 1963. ubijen u Dalasu.
1908. Rodjen je američki fizičar madjarskog porekla Eduard Teler. Radio je u atomskoj laboratoriji u Los Alamosu i smatra se izumiteljem američke hidrogenske bombe.
1910. Francuski Kongo postao je sastavni deo Francuske Ekvatorijalne Afrike.
1912 - Tokom italijansko-turskog rata (1911-12) prvi put su bačeni iz aviona propagandni leci.
1918 - Rodjen je Gamal Abdel Naser , predsednik Egipta od 1956. do smrti 1970, tvorac modernog Egipta i jedan od osnivača pokreta nesvrstanih. Bio je jedan od vodja zavereničke organizacije "slobodni oficiri" i inicijator udara u julu 1952. kojim je svrgnut kralj Faruk I. Nacionalizovao je 1956. Suecku kompaniju.
1919. U Berlinu su posle neuspelog ustanka ubijene vodje nemačkog radničkog pokreta Roza Luksemburg i Karl Libkneht.
1929. Rodjen je američki baptistički sveštenik Martin Luter King , borac za gradjanska prava. U borbi za ravnopravnost crnaca u SAD koristio je gandijevske metode nenasilja i gradjanske neposlušnosti. Ubijen je 4. aprila 1968. u Memfisu uoči promocije "Kampanje siromašnih", koju je pokrenuo početkom te godine. Dobitnik je Nobelove nagrade za mir 1964.
1943. Američke trupe su u Drugom svetskom ratu potisnule Japance s pacifičkog ostrva Gvadalkanal i time zaustavili njihovo napredovanje prema Australji.
1971. Predsednici Egipta i Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR Anvar el Sadat i Nikolaj Podgorni svečano su otvorili Asuansku branu na reci Nil. Radovi na tom kapitalnom objektu hidroenergentskog i melioracionog sistema trajali su 11 godina.
1973. Izraelski premijer Golda Meir je u Vatikanu razgovarala s papom Pavlom VI, koji je tom prilikom rekao da podržava medjunarodni status Jerusalema. To je bio prvi susret jednog predsednika vlade jevrejske države s poglavarom rimokatoličke crkve.
1992. Evropska zajednica je priznala bivše jugoslovenske republike Sloveniju i Hrvatsku kao nezavisne države.
1993. SAD su naredile pomorsku blokadu Haitija, uz obrazloženje da talas izbeglica iz te zemlje može dovesti do "masovnog gubitka života u moru".
1998. Inauguracija Mila Djukanovića za predsednika Crne Gore izazvala je burne proteste pristalica bivšeg predsednika Momira Bulatovića, vodje promiloševićeve struje u Crnoj Gori. Taj dogadjaj označio je ozbiljan rascep u jugoslovenskoj vladajućoj nomenklaturi. Predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević nikada nije priznao pobedu Djukanovića, što je saveznu državu dovelo u stanje provizorijuma, koje se održalo i nakon odlaska Miloševića s vlasti
u oktobru 2000.
1999. U selu Račak na Kosovu pronadjena su tela 45 Albanaca, za čije su ubistvo optužene srpske snage bezbednosti. Iako ekspertiza finskih patologa koje je angažovala Evropska unija nije dokazala da se radi o masakru nad civilima, ovaj dogadjaj je presudno uticao na donošenje odluke o bombardovanju Jugoslavije od strane NATO 1999.
2000.U hotelu "Interkontinental" u Beogradu ubijen je Željko Ražnatović Arkan vodja paramilitarnih jedinica u ratovima na prostoru bivše Jugoslavije i lider Stranke srpskog jedinstva. Ražnatović je bio optužen pred Medjunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu.
2001. Senat Kambodže doneo je zakon o formiranju tribunala sastavljenog od kambodžanskih i medjunarodnih sudija koji će suditi liderima Crvenih Kmera za zločine počinjene tokom njihove vladavine od 1975. do 1979, kada je umrlo od gladi, bolesti ili bilo ubijeno oko 1,7 miliona Kambodžanaca.
2001. Umro je Leo Marks, šef kriptografa britanskih specijalnih snaga tokom Drugog svetkog rata, koji je unapredjenjem sigurnosti ratnih šifara spasao živote mnogih tajnih agenata.
2002. Hrvati su obeležili 10 godina medjunarodnog priznanja nezavisnosti njihove države, izrazivši žaljenje zbog krvoprolića tokom ratova 90-tih godina, ali i ubedjenje da su bili u pravu što su se izdvojili iz Jugoslavije.
2004. Novčanice na kojima je odštampan lik bivšeg iračkog predsednika Sadama Huseina prestale su da važe kao sredstvo plaćanja u Iraku. Nova zvanična valuta u toj zemlji postao je američki dolar.
2006. Umro je kuvajtski emir, šeik Džaber Al Sabah. Za novog šefa države imenovan je prestolonaslednik, šeik Saad Al Aabdulah Al Sabah.
2006. Lekarka Mišel Bašele , socijalista i bivša politička zatvorenica, pobedila je na predsedničkim izborima u Čileu i postala prva predsednica ove države.
2010. Umro je američki fotograf Denis Stok poznat po fotografijama holivudskih zvezda i džez muzičara. Serija fotografija legendarnog glumca Džejmsa Dina spada u njegove najpoznatije radove.
preuzeto sa http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2015&mm=01&dd=15&nav_category=15&nav_id=946937
Reply
Re: Dogodilo se na današnji dan
from BlackW on 01/16/2015 04:36 PMNa današnji dan, 16. januar
1547. U Moskvi za prvog ruskog cara krunisan Ivan IV Vasiljevič. Poznat po značajnim reformama u Rusiji, okrutnosti prema bojarima, koju je primenjivao u nastojanju da centralizuje vlast, zbog ubistva sina, dobio nadimak Grozni. 1553. osnovao prvu štampariju u Rusiji, radi jačanja trgovine sa zapadnom Evropom 1584. podigao grad Arhangelsk. Potukao Mongole i osvojio Kazan, 1552, i Astrahan, 1556, potom pripojio Sibir.
1778. Francuska priznala nezavisnost SAD tokom Američkog rata za nezavisnost od britanske kolonijalne uprave. U februaru iste godine u Parizu potpisan sporazum o savezu u tom ratu, na hiljade dobrovoljaca krenulo da pomogne Amerikancima, među njima Lafajet, Sen Simon, Košćuško.
1794. Umro engleski istoričar Edvard Gibon, autor dela "Opadanje i propast Rimskog carstva", koje se smatra jednim od najznačajnijih u svetskoj istoriografiji.
1864. Austrija i Pruska uputile ultimatum Danskoj, zahtevajući da povuče ustav po kom su pokrajine Šlezvig i Holštajn deo Danske. U ratu koji je usledio Danci poraženi, sporna vojvodstva pala pod zajedničku upravu Pruske i Austrije.
1908. U Beogradu otvoren hotel Moskva, podignut na mestu kafane Velika Srbija. Zgradu projektovali arhitekta Jovan Ilkić i grupa arhitekata iz Sankt Peterburga.
1920. U SAD na snagu stupila prohibicija, zabrana proizvodnje i prodaje alkohola.
1927. Umro srpski geograf Jovan Cvijić, osnivač antropogeografije i geomorfologije i Geografskog društva u Beogradu, 1910. Predsednik Srpske kraljevske akademije od 1921. do smrti i počasni doktor više inostranih univerziteta i akademija, predsednik teritorijalne komisije na Mirovnim pregovorima u Versaju.
1945. Pobedom savezničkih snaga pod komandom generala Bernarda Montgomerija i Omara Bredlija okončana nemačka ofanziva u Ardenima, u Belgiji. Nemci izgubili 220.000 vojnika, 110.000 zarobljenih, a savezničke snage 77.000, 21.000 zarobljenih.
1957. Umro italijanski dirigent Arturo Toskanini, jedan od najznačajnijih u XX veku. Dirigovao u milanskoj Skali i operi Metropoliten u Njujorku, gde je organizovao i simfonijski orkestar.
1969. Češki student Jan Palah izvršio samoubistvo spaljivanjem u centru Praga u znak protesta zbog okupacije Čehoslovačke koju su, po nalogu Sovjetskog Saveza, izvršile članice Varšavskog ugovora u avgustu 1968.
1969. Sovjetski kosmonauti u svemirskim brodovima Sojuz 4 Vladimir Šatalov i Sojuz 5 Boris Voljanov, Aleksej Jelisejev i Jevgenij Krunov prvi put u istoriji spojili dve letelice s ljudskom posadom u orbiti Zemlje.
1979. Šah Irana Reza Pahlavi napustio zemlju pod pritiskom sledbenika ajatolaha Homeinija, koji su potom preuzeli vlast.
1987. Šef Komunističke partije Kine Hu Jaobang podneo ostavku, prihvativši krivicu za političke greške koje su izazvale studentske nemire. Funkciju generalnog sekretara preuzeo Džao Cijang.
1991. SAD i zapadni saveznici u Zalivskom ratu počeli operaciju Pustinjska oluja, masovnim vazdušnim udarima po vojnim i industrijskim ciljevima u Iraku i Kuvajtu, 19 časova posle isteka ultimatuma Ujedinjenih nacija Bagdadu.
1993. U opkoljenom Sarajevu, mesecima bez struje i vode, poginulo osam, povređeno 19 osoba u eksploziji granate ispaljene na red za vodu.
1996. Premijer Rusije Anatolij Čubajs, tvorac programa privatizacije, podneo ostavku.
1998. U eksploziji metana u rudniku Soko u Čitluku kod Sokobanje poginulo 29 rudara.
2000. Za predsednika Čilea izabran Rikardo Lagos. Prvi predsednik-socijalista posle svrgnutog Salvadora Aljendea, kog su 1973. ubili pučisti predvođeni generalom Augustom Pinočeom.
2001. U pokušaju državnog udara u Demokratskoj Republici Kongo ubijen predsednik Loran Dezire Kabila. Dužnost predsednika preuzeo njegov sin Žozef. Kabila na vlast došao u maju 1997. posle pobune koju su podržale Uganda i Ruanda, protiv tadašnjeg diktatora Mobutua Sesea Sekoa.
2001. U Ljubljani umro Sergej Krajger, slovenački i jugoslovenski političar iz vremena komunizma. Član Predsedništva SFRJ od 1970. i predsednik Predsedništva od maja 1981. do maja 1982.
2002. Savet bezbednosti UN jednoglasno usvojio sankcije protiv mreže Al Kaida i ostataka Talibana u Avganistanu i van te zemlje.
2003. Iz svemirskog centra Kenedi na Floridi lansiran šatl Kolumbija. Neposredno pred sletanje na Floridi, 1. februara, posle 16 dana misije, šatl se raspao u plamenu iznad Teksasa. Poginulo svih sedam astronauta, među njima prvi izraelski astronaut Ilon Ramon.
2004. Vrhovni sud Španije podržao zabranu radikalne baskijske separatističke partije Batasuna, za koju se dugo veruje da je političko krilo oružane baskijske terorističke grupe ETA. Batasuna od 1975. prva zabranjena partija u Španiji.
2005. Na izborima u Hrvatskoj predsednik Stjepan Mesić osvojio, u drugom izbornom krugu, novi petogodišnji mandat.
2006. Amerikanac koji je dezertirao iz redova marinaca tokom rata u Vijetnamu, uhapšen je u Teksasu nakon 36 godina bekstva.
2009. Preminuo je beogradski novinar, publicista i jedan od najpoznatijih filmskih kritičara, Bogdan Tirnanić.
IZVOR-b92
Re: Dogodilo se na današnji dan
from BlackW on 01/17/2015 06:11 PM17. januar
1377. Papa Grgur XI obnovio je papsko sedište u Rimu i time okončao avinjonsko "zatočeništvo" rimskih papa. Sedište papa bilo je premešteno u Avinjon (Francuska) 1309. nakon poraza Bonifacija VIII u sukobu s franačkim kraljem Filipom IV Lepim.
1562. Stupio je na snagu edikt iz Sen Žermena (Januarski edikt) kojim su priznati hugenoti (protestanti) u Francuskoj. Istog dana, vođe katolika, vojvoda od Giza i kardinal od Lorene, formirali su uniju (kasnije Sveta liga) koja će blokirati primenu edikta i izazvati verske ratove koji su, uz povremene prekide 36 godina razarali Francusku. Ratovi su prekinuti Nantskim ediktom koji je 1598. izdao Anri IV.
1600. U Madridu je rođen Pedro Kalderon de la Barka, jedan od najvećih španskih dramatičara. Proslavio se jednočinkama s motivima iz Biblije, a njegova filozofska drama
"Život je san" zadržala se do danas na pozorišnim repertoarima.
1706. Rođen je američki naučnik i političar Bendžamin Frenklin, borac za slobodu čoveka, učesnik u Američkom ratu za nezavisnost, jedan od tvoraca "Deklaracije o nezavisnosti" i američkog ustava. Kao naučnik poznat je kao izumitelj gromobrana i otkrića toka i karakteristika Golfske struje. Osnovao je prvu javnu biblioteku u Americi, filozofsko društvo Pensilvanije i "Akademiju" koja je prerasla u Pensilvanijski univerzitet.
1732. Rođen je poljski kralj Stanislav II Ponjatovski. Tokom vladavine (1764-95) bio je prisiljen na tri deobe Poljske 1772, 1793. i 1795. Abdicirao je nakon potpisivanja treće deobe.
1773. Engleski moreplovac Džejms Kuk je brodom "Rezolušn" prvi prešao Antarktički krug.
1863. Rođen je ruski pozorišni glumac, teatrolog i reditelj Konstantin Sergejevič Stanislavski, osnivač Hudožestvenog teatra u Moskvi 1898. i umetnički rukovodilac i ideolog tog pozorišta do kraja života 1938. Kao veliki pozorišni inovator imao je značajan uticaj na savremenike.
1863. Rođen je engleski državnik Dejvid Lojd Džordž, ministar u vladi liberala 1905-15. i u koalicionoj vladi 1915-16, premijer 1916-22. Jedan je od utemeljivača engleskog
radničkog zakonodavstva kojim je uvedeno osmočasovno radno vreme za rudare, pravo na štrajk, državne penzije, zdravstveno i socijalno osiguranje. Bio je jedan od glavnih učesnika mirovne konferencije u Versaju i znatno je uticao na prilike u posleratnoj Evropi.
1874. Umrla su braća Čang i Eng, blizanci srasli levom, odnosno desnom stranom grudnog koša. Rođeni su u Sijamu (Tajland) i od njih potiče naziv sijamski blizanci. Bili su svetska atrakcija i proživeli su 63 godine materijalno osigurani zaradom od nastupa u
cirkusima.
1919. Poljski kompozitor Ignaci Jan Paderevski, pijanista svetskog glasa, postao je prvi premijer republike Poljske, uspostavljene posle završetka Prvog svetskog rata.
1945. Sovjetske trupe i Poljske patriotske snage su u Drugom svetskom ratu oslobodile Varšavu, više od pet godina nakon pada glavnog grada Poljske u ruke nemačkih nacista.
1959. Senegal i Francuski Sudan doneli su odluku o formiranju federalne države pod nazivom Republika Mali. Odluka je stupila na snagu u aprilu.
1961. Ubijen je kongoanski državnik Patris Lumumba, bivši premijer Konga, tvorac nezavisnosti zemlje, simbol borbe protiv kolonijalizma i heroj "crne Afrike". Protivustavno je smenjen s položaja premijera 5. septembra 1960, a 1. decembra uhvatili su ga vojnici generala Mobutua i odveli u Katangu, gde je ubijen pod nerazjašnjenim okolnostima.
1964. Umro je srpski slikar i grafičar Đorđe Andrejević-Kun, član Srpske akademije nauka i umetnosti, poznat po monumentalnim realističnim kompozicijama i grafičkim mapama u kojima je prikazao zločine okupatora u vreme Drugog svetskog rata i motive iz obnove i
izgradnje zemlje. Ilustrovao je i opremio brojna književna dela.
1966. U sudaru iznad Španije američkog bombardera "B-52" i španskog aviona za snabdevanje gorivom poginulo je osam ljudi, a abombarder je bio prinuđen da u Atlantski okean baci hidrogensku bombu koja nije eksplodirala.
1991. SAD i zapadni saveznici izveli su u Zalivskom ratu drugi i treći talas masovnog bombardovanja ciljeva u Iraku i Kuvajtu; tri iračke rakete "skad" eksplodirale su u Tel Avivu.
1995. U zemljotresu koji je pogodio šire područje japanskog grada Kobea poginulo je više od 6.400 ljudi, a materijalna šteta je procenjena na 85,5 milijardi dolara.
1997. U Dablinu je sud proglasio prvi razvod braka u istoriji Irske, na osnovu zakona odobrenog na referendumu, čemu se žestoko protivila rimokatolička crkva.
2000. U Centru bezbednosti u Cetinju registrovana je Crnogorska pravoslavna crkva. Tu crkvu do sada nije priznala nijedna druga crkva, a na njenom čelu su sveštenici koji su isključeni iz ostalih crkava.
2002. U erupciji vulkana Njiragongo u Demokratskoj Republici Kongo razoreni su grad Goma i okolna sela, život je izgubilo više od 100 ljudi, a desetne hiljada ostalo je bez svojih domova.
2002. U 85 godini umro je španski pisac Kamilio Hoze Sela, dobitnik Nobelove nagrade za knjževnost 1989. godine. Autor je romana "Porodica Paskvala Duartea".
2003. Vlada Bugarske ukinula je sankcije protiv SR Jugoslavije uvedene 1998, ali su ostala zamrznuta sredstva koja pripadaju bivšem predsednika SRJ Slobodanu Miloševiću, njegovoj porodici i osmorici bivših visokih funkcionera.
2004. Umro je Rej Stark, holivudski producent i "lovac na talente" čiji opus obuhvata preko 125 filmova, među kojima su i poznati filmovi "Smešna devojka" i "Noć iguane".
2005. Umro je bivši lider Komunističke partije Kine Džao Cijang koji se 1989. godine usprotivio brutalnoj primeni vojne sile protiv studenata koji su demonstrirali na trgu Tjenanmen u Pekingu, tražeći demokratizaciju zemlje. Nakon toga je smenjen i ostatak
života proveo je u kućnom pritvoru.
2010. Irački sud osudio je na smrt vešanjem Alija Hasana al-Madžida, poznatijeg kao "Hemijski Ali", jer je 1988. naredio bombardovanje otrovnim gasom kurdskog sela Halabdža u kojem je stradalo 5.000 ljudi.
Izvor-b92
Re: Dogodilo se na današnji dan
from Vitez on 01/27/2015 08:35 AM1236 - Umro je Sveti Sava, prvi arhiepiskop Srpske crkve. Zaštitnik srpske države, najpoštovaniji srpski svetitelj. Svetovno ime bilo mu je Rastko. Najmladji sin velikog župana Stefana Nemanje, otišao je veoma mlad oko 1192. u Svetu Goru gde se zamonašio u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon. Nakon očeve smrti 1200. s bratom, kraljem Stefanom Prvovenčanim (od 1217.) usmeravao je džavni brod Srbije. U Nikeji je 1219. od vizantijskog cara Teodora I Laskarisa i vaseljenskog patrijarha Manojla I Haritopula izdejstvovao autokefalnost (samostalnost) srpske crkve i srpsku arhiepiskopiju, za čije je središte odredio manastir Žiču. Napisao je manastirske tipike (monaški ustavi) - Karejski, Hilandarski i Studenički. Prevodio je sa grčkog i posrbio važne pravno-teološke tekstove kao što su "Zakonopravilo" (Krmčija od krma-upravljanje) - što je prevod Justinijanove "Šeste novele". Taj važan pravni spomenik koji odredjuje odnose Crkve i države putem takozvane simfonije, tek sa srpskog je preveden na jezike drugih pravoslavnih naroda. Bio je neobično vešt i u državno-diplomatskim poslovima - 1208. u manastiru Studenica nad očevim telom, koje je preneo sa Svete Gore, izmirio je braću Vukana i Stefana i tako je zaustavio gradjanski rat u Srbiji. Njegove mošti su iz tadašnje bugarske prestonice Trnovo, gde je umro na povratku iz Jerusalima u Srbiju, prenete i sahranjene u manastiru Mileševa 6. maja 1237. Kult Svetog Save veoma je snažan kod svih pravoslavnih naroda. Njegove mošti zbog ogromnog poštovanja koje su uživale, ne samo kod pravoslavnih Srba, spalio je Sinan Paša 1594. na Vračaru, tada pored Beograda. Na tom mestu nalazi se današnji velelepni hram posvećen Svetom Savi. U delu "Život Gospodina Nemanje" (Sveti Simeon) prikazao je život svoga oca, izmedju ostalog i kako je zajedno s njim, u junu 1198. od vizantijskog cara Aleksija III Andjela izdejstvovao dozvolu da na Svetoj Gori podigne srpski manastir. Hilandar je ubrzo postao centar srpskog duhovnog i intelektualnog stvaralaštva, unekoliko on je to i danas.
1756 - Rodjen je austrijski kompozitor Volfgang Amadeus Mocart, jedan od najgenijalnijih muzičkih stvaralaca u istoriji. Bio je "čudo od deteta": u šestoj godini je napisao prvu kompoziciju, u osmoj sonatu, a u 12. operu pod nazivom "Jednostavna prevara". Napisao je oko 600 dela: opere "Figarova ženidba", "Čarobna frula", "Otmica iz Seraja", "Don Djovani", "Tako čine sve", "Idomeneo", "Jednostavna prevara", simfonije "Hafner simfonija", "Lincerska simfonija", "Praška simfonija", "Simfonija u g-molu", "Jupiter simfonija", "Rekvijem", "Mala noćna muzika".
1775 - Rodjen je nemački filozof Fridrih Vilhelm Šeling, s Kantom, Fihteom i Hegelom tvorac nemačkog idealizma. Dela: "Ideje za filozofiju prirode", "O svetskoj duši", "Prvi nacrt sistema prirodne filozofije", "Transcendentalni idealizam", "Predavanja o filozofiji umetnosti", "Izlaganje mog sistema filozofije", "Bruno ili o prirodnom i božanskom principu stvari", "Filozofija i religija", "Istraživanje suštine ljudske slobode", "Filozofija mitologije".
1822 - Na skupštini u Epidauru grčki ustanici su proglasili nezavisnost Grčke, koju je Osmansko carstvo priznalo tek 1829. nakon žestokih borbi i intervencije evropskih sila.
1832 - Rodjen je engleski pisac, matematičar, Luis Kerol. Pravo ime bilo mu je Čarls Latvidž Dodžson. Negovu prozu odlikuju humor kao i fantastika, po čemu je blizak potonjem nadrealizmu. Dela: "Alisa u zemlji čuda", "Kroz ogledalo".
1859 - Rodjen je nemački car i pruski kralj Fridrih Vilhelm II Viktor Albert, tvorac politike prodora na istok i izazivač niza vojno-diplomatskih kriza, uključujući objavu rata Srbiji 1914. čime je započeo Prvi svetski rat. Na presto Nemačkog carstva je stupio 1888. a 1918. je, posle poraza Nemačke, primoran da abdicira i pobegne u Holandiju, koja je odbila da ga izruči saveznicima s ciljem sudjenja zbog ratnih zločina.
1864 - Knez Mihajlo Obrenović ukinuo je Društvo srbske slovesnosti, zbog primanja u članstvo Garibaldija, Černiševskog i Hercena.
1865 - Španija je priznala nezavisnost Perua.
1885 - Rodjen je američki kompozitor Džerom Kern, otac mjuzikla. Njegova opereta "Ploveće pozorište" jedna je od najboljih u istoriji pozorišta SAD. Komponovao je i filmsku muziku.
1901 - Umro je italijanski kompozitor Djuzepe Verdi, uz Riharda Vagnera najistaknutiji romantičarski operski stvaralac 19. veka. Prve opere stvarao je u duhu ideja nacionalnog pokreta (rizordjimento) dok su kasnija dela vrhunac italijanskog romantizma. Dela: opere "Nabuko", "Travijata", "Trubadur", "Rigoleto", "Bal pod maskama", "Moć sudbine", "Don Karlos", "Aida", "Otelo", "Falstaf".
1910 - Rodjen je Edvard Kardelj, dugogodišnji funkcioner SFRJ i jedan od najbližih saradnika Josipa Broza Tita, teoretičar samoupravljanja. Važio je za intelektualnog arbitra unutar KPJ/SKJ.
1916 - U Berlinu je osnovana revolucionarna organizacija "Savez Spartaka", preteča Komunističke partije Nemačke, osnovane u decembru 1918.
1919 - Umro je madjarski pisac Endre Adi, čija je poezija označila prelom u modernoj madjarskoj lirici. Dela: "Nove pesme", "Krv i zlato", "Na kolima Ilije Gromovnika", "Voleo bih da me vole", "Ko je mene video?", "Na čelu mrtvih".
1924 - Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca je u Rimu potpisala pakt o prijateljstvu i saradnji sa Italijom i sporazum kojim je Fiume (Rijeka) pripojena Italiji.
1926 - Engleski pronalazač Džon Logi Berd u Londonu je prvi put javno demonstrirao televiziju.
1942 - Umro je srpski slikar Petar Dobrović, majstor kolorita i jasnog ekspresivnog crteža. Njegove slike svedoče o snažnom temperamentu i impulsivnoj strukturi ličnosti. Slikarstvo je studirao u Budimpešti, a u rodnom Pečuju učestvovao je 1918. u vojnoj pobuni, posle koje je uhapšen, ali je pobegao iz zatvora. Madjarske vlasti su ga u odsustvu osudile na smrt. Bio je predsednik Baranjske srpsko-madjarske republike 1921. Potom je živeo u Parizu, a zatim u Beogradu gde je bio profesor na Akademiji likovnih umetnosti.
1942 - Dogodio se "Igmanski marš" - kada je glavnina Prve proleterske brigade, tokom druge neprijateljske ofanzive, prepešačila 100 kilometara od Jahorine do Foče, preko Sarajevskog polja i planine Igman. Marš u kojem je učestvovalo više od 700 boraca, od kojih 50 ranjenih i bolesnih, trajao je oko 18 časova. Kroz dubok sneg, pri temperaturi od minus 32 stepena celzijusa, pri čemu su mnogi stradali a brojni su zbog promrzlina ostali invalidi.
1944 - Komandant Lenjingradskog fronta, general Leonid Govorov objavio je da je Sovjetska armija porazila Nemce i potpuno oslobodila Lenjingrad. Tri miliona žitelja tog grada nalazilo se u blokadi od septembra 1941. Tokom nemačke opsade 716.000 stanovnika Lenjingrada izgubilo je krov nad glavom, uništeno je 526 škola, 840 fabrika, 101 muzej i mnoštvo drugih znamenitih gradjevina, a na Piskarevskom groblju sahranjena je polovina gradskog stanovništva,
od kojih je većina umrla od gladi.
1945 - Sovjetske jedinice su na juriš i uz znatne gubitke oslobodile Aušvic, najveći nacistički koncentracioni logor u Drugom svetskom ratu. U logoru je ostalo oko 7.000 zatočenika koje Nemci u žurbi nisu stigli da pobiju. U gasnim komorama Aušvica ubijeno je, uključujući decu i žene, najmanje milion i po ljudi, ogromnom većinom Jevreja. U logoru je ubijeno više od 25.000 gradjana Jugoslavije.
1964 - Francuska je uspostavila diplomatske odnose s Kinom.
1967 - Pripremajući se za let na Mesec, trojica američkih astronauta poginula su u svemirskom brodu "Apolo 1", u kojem je izbio požar.
1967 - Sovjetski Savez, SAD i 60 drugih zemalja potpisalo je sporazum o zabrani nuklearnih eksperimenata u stratosferi.
1969 - U Bagdadu je pogubljeno 14 ljudi, medju njima devet Jevreja, koje su iračke vlasti optužile da su izraelski špijuni.
1973 - U Parizu su ministri inostranih poslova SAD, Severnog Vijetnama, privremene revolucionarne vlade Južnog Vijetnama i Južnog Vijetnama potpisali ugovor o prestanku rata u Vijetnamu. Rat je ipak potrajao do kraja aprila 1975. i okončan je porazom SAD.
1980 - Umro je srpski književnik, novinar, književni i pozorišni kritičar Eli Finci. Posle Drugog svetskog rata bio je direktor "Borbe", "Nolita", Jugoslovenske knjige, Jugoslovenskog dramskog pozorišta, glavni urednik časopisa "Književnost". Dela: pozorišne kritike u zbirkama "Više i manje od života I- V", "Stvarnost i iluzije", studija "Deni Didro", ogledi o Miroslavu Krleži, Augustu Cesarcu, Jovanu Skreliću, Djordju Jovanoviću, Branimiru Chosiću, Marinu Držiću.
1981 - Najmanje 500 ljudi poginulo je na indonežanskom feribotu "Tampomas II", koji je posle požara potonuo u Javanskom moru.
1991 - Američka avijacija je u Zalivskom ratu otpočela masovno bombardovanje drugog po veličini iračkog grada Basre.
1995 - Burmanski vojnici postigli su ključnu pobedu nad karenskim pobunjenicima, osvojivši glavnu bazu u džungli uz granicu s Tajlandom. Pobuna manjinskih Karena (više od tri miliona ljudi u planinama istočne Burme) otpočela je ubrzo pošto je Burma 1948. dobila nezavisnost od Velike Britanije.
1996 - U Nigeru je vojnim udarom oboren prvi demokratski izabran predsednik Mahamane Usman.
2002 - U eksploziji u skladištu oružja u glavnom gradu Nigerije Lagosu poginulo je više od 1.000 ljudi.
2003 - Skupština Srbije usvojila je Ustavnu povelju kojom je federalna država Savezna Republika Jugoslavija preobražena u znatno labaviju Državnu zajednicu Srbija i Crna Gora.
2006 - Umro je nemački političar Johanes Rau, bivši predsednik Nemačke i dugogodišnji ministar predsednik pokrajine Severna Rajna - Vestfalija. Ostao je upamćen po maksimi: Miriti, ne zavadjati!
2008 - Umro je bivši predsednik Indonezije Suharto. General Suharto, kojeg su simpatizeri nazvali "ocem razvoja", vodio je svoju zemlju 32 godine. Na političku scenu dospeo je 1965. vojnim udarom. Kao nepokolebljivi antikomunista, uživao je podršku SAD, i uspeo je da obezbedi dug period privrednog uspona, ali i konsolidaciju mnogonacionalne Indonezije. S druge strane optuživan je za brutalnost
prema neistomišljenicima, kao i za korupciju i zloupotrebe. Svrgnut je sa vlasti 21. maja 1998. u jeku velike ekonomske krize i masovnih protesta u Džakarti.
2008 - Najbolji srpski teniser svih vremena Novak Djoković osvojio je prvi Gren slem turnir u karijeri pošto je u Melburnu, u finalu Otvorenog prvenstva Australije, savladao Francuza Žoa Vilfrida Congu.
2009 - Umro je Džon Apdajk, američki pisac i književni kritičar. Ironičan ali sumoran posmatrač, pisac snažnog introspektivnog dara, prividno banalnim temama svedočio je o moralnim dilemama modernog čoveka. Diplomirao je engleski na Harvardu. Najpoznatiji je po ciklusu o Hariju Zeki Angstromu. Za dela "Zeka je bogat" i "Zeka je umro" dobio je Pulicerove nagrade. Bio je jedan od najplodnijih američkih autora, tokom
višedecenijske karijere napisao je oko pedesetak knjiga. Za ugledni magazin "Njujorker" redovno je pisao kratke priče. Ostala dela: romani "Beži, Zeko, beži","Kentaur", "Sajam u ubožnici", "Na farmi", "Parovi", "Zeka se vraća", "Oženi me", "Državni udar", "Veštice iz Istvika", zbirke priča "Ista vrata", "Golubije perje", "Muzička škola", "Problemi", "Muzeji i žene".
2013 - U požaru koji je izbio u diskoteci "Kis" u gradu Santa Marija na jugu Brazila, poginule su 234 osobe. Svedoci su tvrdili da je pevač benda koji je nastupao zapalio petardu koja je izazvala nesreću.
Danas je Sveti Sava - dan kada Srpska crkva obeležava uspomenu na najpoštovanijeg srpskog svetitelja, oca srpske Crkve i zaštitnika Srba. Njegov kult raširen je širom pravoslavnog sveta. Izmedju ostalog on je i zaštitnik školstva kod Srba. Prva proslava Svetog Save kao školskog patrona održana je 1812. u Zemunu, odakle se brzo proširila u sve srpske zemlje. Himna Svetom Savi prvi put je izvedena 1839. u Segedinu od strane lokalnog crkvenog hora, a za školsku slavu u tadašnjoj Kneževini Srbiji Sveti Sava je proglašen januara 1840.
preuzeto sa http://www.b92.net/info/vesti/index.php ... _id=951280
Re: Dogodilo se na današnji dan
from Vitez on 02/20/2015 07:46 AMNa današnji dan, 20. februar
1631. Nemački protestantski knezovi sklopili savez sa švedskim kraljem Gustavom II, Švedska ušla u Tridesetogodišnji rat.
1707. Umro poslednji veliki mogul Indije Aurangzeb. 1658. zbacio oca, pogubio braću i uzurpirao presto. Osvojio Dekan, Kandahar i Kabul i nazvao se Alamgir, Osvajač Sveta. Podsticao umetnost i nauku, osnivao škole i fanatički širio islam, progoneći hinduizam. Njegovom smrću počelo slabljenje mogulske države.
1790. Umro austrijski car Jozef II, najstariji sin Marije Terezije i njen suvladar od 1765. do 1780. Kao pobornik prosvećenog apsolutizma, sproveo značajne reforme, 1781. uveo državnu kontrolu nad papskim bulama i doneo Edikt o toleranciji, kojim je priznao slobodu veroispovesti u austrijskom carstvu.
1809. Francuzi posle duže opsade zauzeli Saragosu, koja je odbila da Napoleonov brat Žozefa bude kralj Španije.
1860. U Novom Sadu izašao prvi broj Danice, najznačajnijeg književnog časopisa srpskog romantizma, koji je pokrenuo i uređivao Đorđe Popović. Danica okupila stotinak srpskih pisaca, među njima Jakova Ignjatovića, Đuru Jakšića, Jovana Jovanovića Zmaja, Lazu Kostića i Ljubu Nenadovića.
1886. Rođen mađarski revolucionar Bela Kun, jedan od osnivača Komunističke partije Mađarske, vođa mađarske sovjetske revolucije 1919. Streljan u staljinističkim čistkama u SSSR-u 1939, rehabilitovan po Staljinovoj smrti.
1908. Umro pisac Simo Matavulj, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najistaknutijih predstavnika srpskog realizma. Njegovo najznačajnije delo roman "Bakonja fra Brne".
1920. Umro američki istraživač, admiral Robert Edvin Piri, prvi čovek koji je, u aprilu 1909, stigao na Severni pol. Ispitao najseverniji deo Grenlanda, oplovio ga i 1901. ustanovio da je ostrvo.
1938. Šef diplomatije Velike Britanije Entoni Idn podneo ostavku u znak protesta zbog popustljive politike premijera Nevila Čemberlena prema nemačkom diktatoru Adolfu Hitleru.
1942. Japanci u Drugom svetskom ratu napali ostrvo Bali u holandskoj Istočnoj Indiji.
1962. Posle uspešnih podorbitalnih letova s ljudskom posadom, SAD u orbitu oko Zemlje lansirale svemirski brod Merkjuri-Atlas 6, kojim je prvi astronaut SAD Džon Glen tri puta obleteo oko Zemlje. Let trajao četiri sata, 55 minuta i 23 sekunde.
1967. Predsednik Indonezije Ahmet Sukarno predao svu izvršnu vlast generalu Suhartu, zadržavši titulu predsednika.
1979. U erupciji indonežanskog vulkana Sinira život izgubilo 175 ljudi.
1985. U Irskoj, i pored žestokog protivljenja Rimokatoličke crkve, legalizovana prodaja kontraceptivnih sredstava.
1986. Verski sukobi hindusa, muslimana i sika zahvatili Indiju, u tri indijske države zaveden policijski čas.
1991. Usvajanjem amandmana 99 na Ustav, kojim je Slovenija definisana kao samostalna država, Skupština Slovenije pokrenula inicijativu za izdvajanje iz SFRJ.
1991. Vlada Hrvatske podnela Saboru dopunu Ustava po kojoj u Hrvatskoj važe samo zakoni te republike, čime je suspendovan Ustav SFRJ.
1996. Zetovi predsednika Iraka Sadama Huseina, general Husein Kamel Hasan i njegov brat Sadam Kamel, vratili se s porodicama u Irak iz šestomesečnog izbeglištva u Jordanu. Husein ih pomilovao, ali su tri dana kasnije obojica ubijena.
1999. Na Kosovu, na područjima Podujeva, Orahovca i Suve Reke, pojačani oružani sukobi srpskih snaga bezbednosti i pripadnika Oslobodilačke vojske Kosova.
2000. Srpska policija tokom sedam dana privela 24 aktivista studentske organizacije Otpor zbog lepljenja plakata i ispisivanja grafita antirežimskog sadržaja. Hapšenje aktivista Otpora i onemogućavanje rada nezavisnih medija obeležili naredni period sve do izbora u septembru, na kojima je, pobedom Demokratske opozicije Srbije, srušen režim Slobodana Miloševića.
2002. U najvećoj železničkoj nesreći u Egiptu poginula 373 putnika, 66 putnika povređeno, u požaru u vozu na liniji Kairo-Luksor.
2003. U požaru koji je izbio na koncertu grupe Grejt vajt u jednom noćnom klubu u Vest Vorviku, na ostrvu Roud, SAD, poginulo 100, povređeno 200 osoba.
2003. Komandant vazdušnih snaga Pakistana Mušaf ali Mir, njegova žena i 15 osoba poginuli kada se vojni avion "foker 27" srušio blizu Kohata, na severozapadu zemlje.
2005. Vlada Izraela donela odluku o povlačenju iz pojasa Gaze i etapnom iseljavanju jevrejskih naselja, koja su u toj oblasti više od 37 godina.
2006. U bečkoj palati Daun Kinski počeli dvodnevni razgovori predstavnika Beograda i Prištine o decentralizaciji vlasti na Kosovu. Time zvanično počeli direktni pregovori o statusu Kosova.
2006. Umro je penzionisani nadbiskup Pol Marčinkus, bliski saradnik mnogih papa, čiji je dugogodišnji staž na čelu Vatikanske banke obeležen velikih finansijskim skandalima, misterioznim smrtima i kriminalom.
preuzeto sa http://www.b92.net/info/vesti/index.php ... _id=960022
Re: Dogodilo se na današnji dan
from Vitez on 02/21/2015 08:16 AMNa današnji dan, 21. februar
1437 - U manastiru u Pertu u Škotskoj, ubijen je škotski kralj Džejms I. Zaveru su pripremili pripadnici visokog plemstva da bi sprečili kralja da učvrsti svoju vlast i smanji njihov uticaj na vođenje državnih poslova.
1513 - Umro je papa Julije II, zaštitnik umetnosti i umetnika. Tokom njegovog pontifikata (od 1503) Papska država je postala centar umetnosti i kulture. Po papinoj narudžbi Mikelanđelo je oslikao Sikstinsku kapelu, Rafael njegove privatne odaje, a Bramante je rekonstruisao crkvu Svetog Petra.
1613 - Na ruski presto je stupio Mihail, sin moskovskog patrijarha Filareta, rodonačelnik dinastije Romanov koja je vladala Rusijom do 1917.
1677 - Umro je holandski filozof Baruh de Spinoza, jedan od najznačajnijih i najdoslednijih predstavnika racionalističke i monističke filozofije. Njegova misao, izneta u kapitalnom delu "Etika", izvršila je veoma značajan uticaj na evropsku filozofiju. Kritički odnos prema Bibliji i Talmudu izazvali su gnev u teološkim krugovima, a jevrejska zajednica ga je 1656. anatemisala i isključila iz svojih redova.
1794 - Rođen je meksički general i državnik Antonio Lopes de Santa Ana (Lopez, Anna), predsednik Meksika nekoliko puta između 1833. i 1855, kada je oboren u narodnom ustanku pod vođstvom liberala. Upamćen je i po osvajanju tvrđave Alamo u Teksasu 1836, kada je oko 4.000 vojnika pod njegovom komandom masakriralo oko 200 branilaca tvrđave, među kojima i legendarnog Dejvi Kroketa.
1866 - Rođen je nemački bakteriolog August fon Vaserman, koji je 1906. pronašao metodu za utvrđivanje sifilisa.
1893 - Rođen je španski gitarista Andres Segovija najveći majstor tog instrumenta u 20. veku, jedan od prvih gitarista koji je tehniku gitare prilagodio polifoničnim delima.
1911 - Japan i SAD su potpisali trgovinski ugovor kojim je ograničen priliv japanskih radnika u Ameriku.
1916 - Nemačkim napadom počela je bitka kod Verdena u Francuskoj, najduža i najkrvavija u Prvom svetskom ratu. U bici koja je okončana 18. decembra poginulo je oko milion nemačkih i francuskih vojnika.
1941 - U avionskoj nesreći je poginuo kanadski fiziolog Frederik Grant Banting, koji je s Čarlsom Bestom 1921. izolovao insulin. Godine 1923. dobio je Nobelovu nagradu za medicinu koju je podelio sa svojim saradnikom Džonom Maklaudom.
1943 - Britanski kralj Džordž VI dodelio je Rusima odlikovanje "Mač časti" za odbranu Staljingrada u Drugom svetskom ratu.
1947 - Američki pronalazač Edvin Herbert Lend demonstrirao je u Njujorku prvu "instant kameru", Polaroid.
1958 - Gamal Abdel Naser je izabran za prvog predsednika Ujedinjene Arapske Republike, federacije Egipta i Sirije.
1965 - Tokom govora na skupu Afro-američke organizacije jedinstva, u Njujorku je ubijen američki borac za građanska prava i vođa američkih crnaca Malkolm Eks.
1972 - Ričard Nikson je doputovao u Peking, kao prvi predsednik SAD u poseti Narodnoj Republici Kini. Time je počela normalizacija američko-kineskih odnosa i otvoren je put za prijem Kine u UN i njeno stalno mesto u Savetu bezbednosti.
1974 - U Skupštini SFR Jugoslavije proglašen je novi Ustav kojim su definisane promene u odnosima federacije i federalnih jedinica i ustrojstvo federalne zajednice. Republike su faktički postale nacionalne države, a autonomne pokrajine Kosovo i Vojvodina "konstitutivni elementi" federacije, čime je njihova veza sa Republikom Srbijom svedena na minimum.
1983 - U etničkim nemirima posle izbora u indijskoj državi Asam poginulo je više od 800 ljudi.
1991 - Umrla je engleska balerina Margot Fontejn jedna od najvećih balerina 20. veka. Sa izvanrednim uspehom interpretirala je širom sveta glavne uloge u baletima "Žizela", "Labudovo jezero", "Začarana lepotica", "Žar ptica". Gostovala je u Beogradu 1954.
1992 - Savet bezbednosti UN doneo je rezoluciju 743 o upućivanju mirovnih snaga UN u SFR Jugoslaviju (UNPROFOR) sa mandatom od 12 meseci. Komandni punkt 14.000 "plavih šlemova" biće smešten u Sarajevu, glavnom gradu Bosne i Hercegovine.
1997 - Pristalice i simpatizeri srpske koalicije "Zajedno", koji su gotovo tri meseca protestovali širom Srbije zbog poništavanja rezultata lokalnih izbora, okupili su se u Beogradu da proslave konstituisanje Skupštine grada, prve posle Drugog svetskog rata u kojoj na vlasti nisu bili komunisti. Svečani čin tog dana bio je skidanje zvezde petokrake, simbola komunizma, sa kupole Gradske skupštine. Za gradonačelnika je izabran lider Demokratske stranke Zoran Đinđić.
2001 - U Kandaharu, sedištu talibana, više od hiljadu ljudi prisustvovalo je javnom izvršenju smrtne kazne vešanjem nad dve žene optužene za prostituciju.
2002 - Američki predsednik Džordž Buš doputovao je u zvaničnu posetu Kini. To je prva poseta jednog američkog predsednika Kini posle 30 godina. Ričard Nikson je poslednji američki predsednik koji je bio u zvaničnoj poseti Kini, koja je označila prekid neprijateljstva dve države.
2007 - U Beču su počeli finalni pregovori Beograda i Prištine o predlogu specijalnog izaslanika UN za status Kosova Martija Ahtisarija, koji su trajali do 2. marta i na njima nije došlo do približavanja stavova o statusu Kosova. I poslednja runda pregovora 10. marta u Beču, takođe, je završena bez dogovora.
preuzeto sa http://www.b92.net/info/vesti/index.php ... _id=960407
Re: Dogodilo se na današnji dan
from Vitez on 03/04/2015 05:15 PMDanas je sreda, 4. mart, 63. dan 2015. Do kraja godine ima 302 dana.
1193 - Umro je arapski državnik i vojskovođa Saladin, sultan Egipta i Sirije, osnivač dinastije Ejubida, koji je 1187. porazio krstaše kod Hatina i osvojio veliki deo Sirije i Palestinu s Jerusalimom. Tako je posle 88 godina okončao franačku okupaciju Jerusalima, što je izazvalo Treći krstaški rat. Važio je za mudrog i verski tolerantnog vladara. Saladin je do danas ostao mitska ličnost arapske istorije i kulture, iako po etničkom poreklu nije bio Arapin nego Kurd.
1461 - U engleskom "Ratu ruža" Edvard od Jorka preuzeo je presto kao kralj Edvard IV.
1678 - Rođen je italijanski kompozitor i violinski virtuoz Antonio Vivaldi. Po profesiji bio je sveštenik u Veneciji. Tipičan je predstavnik zrelog baroka. Nije bio poznat samo kao sjajan i veoma plodan kompozitor već je oduševljavao savremenike i izvanrednim izvođačkim umećem. Dela: "Četiri godišnja doba", "L'estro armonico", "Il cimento dell'armonia e dell'inventione", niz koncerata za violinu, flautu, fagot.
1789 - U Njujorku je osnovan prvi Kongres SAD.
1801 - Tomas Džeferson je postao prvi predsednik SAD inaugurisan u novom glavnom gradu Vašingtonu.
1832 - Umro je francuski orijentalista Žan Fransoa Šampolion, osnivač egiptologije. Uspeo je da 1822. dešifruje hijeroglife sa ploče pronađene 1799. u egipatskom mestu Rešid. I to tako što je primetio da se na toj ploči nalaze tri identična teksta na trima različitim jezicima, od kojih je jedan bio grčki.
1852 - Umro je ruski pisac Nikolaj Vasiljevič Gogolj, otac ruske realističke proze. U romanu "Taras Buljba" prikazao je borbu Kozaka protiv poljskih i turskih osvajača. U zbirkama pripovedaka "Večeri na salašu kraj Dikanjke", "Mirgorod", "Petrogradske priče", "Arabeske", delu "Mrtve duše", komedijama "Revizor" i "Ženidba", oslikao je neveselu stvarnost tadašnje Rusije. Opterećen, opštim stanjem ali i sopstvenim delom, koje je stvarnost verno odražavalo, piše "Izabrana mesta iz prepiske sa prijateljima", pokušavajući da na mračnu sliku baci svetle tonove i stvori pozitivne junake. Pred smrt je uništio rukopis drugog toma "Mrtvih duša". Intimno bio je izrazito religiozan, mistik,pisao je teološke tekstove, čak tumačenja liturgije. Na osnovu Gogoljevog dela, Visarion Belinski je formulisao principe naturalne škole ruske književnosti, a Nikolaj Černiševski ga je smatrao osnivačem "satiričnog ili tačnije rečeno kritičkog pravca ruskog realizma".
1857 - Mirom u Parizu završen je Britansko-persijski rat i šah Persije morao je da prizna nezavisnost Avganistana, što je London iskoristio da se s manje teškoća usmeri na pokoravanje te zemlje (Britancima to nije nikada u potpunosti uspelo).
1908 - Umro je srpski pisac Simo Matavulj, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najistaknutijih predstavnika srpskog realizma. Pisao je bogatim i sočnim jezikom pripovetke iz života rodne Dalmacije kao i Beograda u kojem je docnije živeo. Imao je veliki dar posmatranja kao i sposobnost živopisnog slikanja i ljudi i njihovog okruženja. Prevodio je francuske pisce Mopasana, Zolu, Molijera. Dela: romani "Bakonja fra Brne", "Uskok", zbirke pripovedaka "Iz primorskog života", "S mora i planine", "Beogradske priče".
1913 - Rođen je američki filmski glumac Džulijus Garfinkl, poznat kao Džon Garfild, koji je najčešće igrao uloge društvenih autsajdera i buntovnika. Bio je veliki prijatelj Jugoslavije i mnogo je učinio da se SAD u Drugom svetskom ratu okrenu ka Josipu Brozu i njegovom Pokretu, a pred kraj rata se na tlu Jugoslavije borio protiv nemačkih nacista. Filmovi: "Četiri žene", "Huarez", "Načinili su me zločincem", "Morski vuk", "Oni žive opasno", "Poštar uvek zvoni dva puta", "Humoreska", "Telo i duša", "Snaga zla", "Džentlmenski sporazum", "Veliki nož", "Imati
i nemati".
1932 - Rođen je poljski pisac i novinar Rišard Kapušćinjski, verovatno najprevođeniji poljski autor, knjige su mu objavljivane na tridesetak jezika. Rođen je 1932. u Pinsku (danas Belorusija). Proslavio se reportažama o Kongu krajem pedesetih. Tokom brojnih boravaka u Africi, Južnoj Americi i Aziji, bio je svedok više građanskih ratova, revolucija i svrgavanja režima. Više puta bio je kandidat za Nobelovu nagradu za književnost.Najpoznatije knjige: "Jedan dan života", "Fudbalski rat", "Car", "Šahinšah", "Beležnica", "Lapidarijum", "Imperija", "Ebonovina", "Putovanja s Herodotom".
1933 - Frenklin Ruzvelt je položio zakletvu kao 32. predsednik SAD i pod pritiskom ekonomske krize objavio je "Nju dil", čija je suština bilo intervenisanje države u rastrojeni privredni sistem.
1941 - Jugoslovenski knez-namesnik Pavle Karađorđević, pod velikim pritiskom sastao se u Berhtesgadenu sa vođom Trećeg rajha Adolfom Hitlerom, koji je insistirao da Beograd pristupi Trojnom paktu, a Nemačka i Italija bi navodno garantovale integritet i nezavisnost Kraljevine Jugoslavije.
1941 - Britanska mornarica je u Drugom svetskom ratu napala nemačke snage na okupiranim norveškim Lofotskim ostrvima i potopila 11 nemačkih brodova.
1945 - Progoneći namačke trupe, sovjetska Crvena armija je u Drugom svetskom ratu izbila na Baltičko more, presecajući, na taj način nemačku Pomeraniju.
1952 - Kina je optužila SAD da su u Koreji počele biološki rat.
1954 - Umro je srpski filozof, matematičar i paleontolog Branislav Petronijević, profesor Velike škole, potom Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije. U Prvom svetskom ratu prošao je sa srpskom vojskom povlačenje preko Albanije. Doktorirao je filozofiju u Lajpcigu. Stvorio je originalni filozofski sistem, u koji je uz metafiziku uključio teoriju saznanja i filozofiju prirode. Pisao je na nemačkom i
francuskom. Dela: "Principi metafizike" , "Istorija novije filozofije", "Univerzalna evolucija", "Članci i studije", "Empirijska psihologija", "O vrednosti života" (sa kratkom autobiografijom, objavljeno posthumno).
1965 - Sirija je nacionalizovala devet naftnih kompanija, uključujući dve američkih naftnih koncerna.
1967 - Umro je srpski pisac Vladan Desnica. Pravo i filozofiju je studirao u Zagrebu i Parizu. Direktni je potomak legendarne ličnosti srpske epike Stojana Jankovića. Njegova dela su duboko intelektualna i najčešće prikazuju psihološke tipove njegove rodne Dalmacije. Dela: romani "Zimsko ljetovanje", "Proljeća Ivana Galeba", zbirke novela "Olupine na suncu", "Proljeće u Badrovcu", "Tu odmah pokraj nas", zbirka stihova "Slijepac na žalu".
1970 - Havariju francuske podmornice "Euridika" u Sredozemnom moru u blizini Tulona nije preživeo niko od 57 ljudi u njoj.
1977 - U snažnom zemljotresu u Rumuniji, koji je najteže pogodio glavni grad Bukurešt, poginulo je više od 1.570 ljudi.
1996 - Islamski terorista-samoubica ubio je u Tel Avivu 13 ljudi i ranio više od 130, uključujući decu.
1999 - Američki vojni sud oslobodio je krivice vojnog pilota, iako je on, kršeći proceduru tokom leta, krilom aviona presekao sajle uspinjače u jednom italijanskom zimskom skijalištu, usmrtivši 20 ljudi u gondoli.
2004 - U požaru koji je zahvatio manastir Hilandar na Svetoj Gori potpuno su uništene renovirana gostoprimnica, igumanske prostorije, deo monaških kelija, Beli konak iz 17. veka, mala crkva iz 17. veka, administrativne prostorije, ali su monasi uspeli da spasu najvrednije relikvije.
2008 - Umro je srpski naučnik Vladimir Bošnjaković, član SANU. Bio je profesor na Medicinskom fakultetu u Beogradu (nuklearna medicina), upravnik Laboratorije za primenu radioaktivnih izotopa u medicini (Medicinski fakultet) i direktor Instituta za nuklearnu medicinu Kliničkog centra Srbije.
2012 - U nizu eksplozija u skladištu municije u Brazavilu, glavnom gradu Republike Kongo (bivši Francuski Kongo) poginule su 282 osobe, povređeno je više od 2.300, a čak 14.000 ljudi je ostalo bez krova nad glavom.
preuzeto sa http://www.b92.net/info/vesti/index.php ... _id=964386